İNSANLAR NEDEN ZORBALIK YAPAR ?

Türkiye’de günümüzde en az dört kişiden biri 20 yaşına gelmeden akran zorbalığına maruz kalıyor.  Özellikle zorbalık psikolojisi tam olarak anlaşılmadığında, bunun üstesinden gelmenin ne kadar zor olabileceğini bildiğimizi söylediğimizde bize güvenin.

Bu paylaşımım da, size yada çevrenizde birine zorbalık eden veya geçmişte bunu yapanların neden zorbalık yaptığını daha iyi anlamak için güncel araştırma ve psikolojik çalışma  sonuçlarına dayalı olarak bunun altında yatan unsurların ne olduğunu inceleyeceğiz.

Sizi diğerlerinden farklı kılan unsurlardan (ırkınız, dininiz, sınıfınız, cinsel tercihiniz, iş kolunuz, moda anlayışınız, kilonuz veya politik meyliniz)  dolayı zorbalık gördüğünüzü düşünüyor olabilirsiniz. Bu yazının sonunda, durumun hiç de böyle olmadığını anlayacaksınız.

Zorbalık Psikolojisi

Yazının sonunda nedenlerini inceleyeceğiz ancak çoğu zaman, karşısındakine zorbalık edenler, kişi üzerinde güç, amaç ve kontrol duygusu kazanmak isterler.Bunu yapmanın en kolay yolu, sizi fiziksel ya da duygusal olarak incitmek amacıyla bir güvensizlik alanı yaratmak için sizinle ilgili , size özel bir şeye-niteliğe odaklanmasıdır. Böyle olduğunda ise,zorbalığa maruz kalan kişi bunu içselleştirmeye başlar ve kendi kendini eleştirir duruma gelir.  Kişi kendisinin hedef haline gelmesinin nedenlerini anlamak ister ve kendisini suçlamaya başlar.

Sonuç olarak, zorbalıktan kaçınmak için bu özel niteliği değiştirmeye veya maskelemeye çalışır kişi. Örneğin, Saçını boyar, cildini ağartır, ilgilenmediği insanlarla buluşur ve utanılacak bir şeymiş gibi vücudunu, kilosunu giyimiyle saklar. Bu da hem zihinsel hem de fiziksel sağlığını etkileyebilecek davranışları ve kişinin kendini görme/algılama şeklini etkilemeye başlar.

Fakat zorbalığın bu algılanma şekli tamamen yanlıştır. Zorbalık hiç bir şekilde zorbalık gören kişinin farklı olması ile ilgili olamaz.

İnsanların Başkalarına Zorbalık Etmesinin Gerçek Nedenleri

Bir süre önce ‘Ditch the Label’İngiltere’de yaptığı zorbalık hakkındaki araştırmada (2016)katılımcıların (8.850)% 14'ü (1.239)zorbalık yaptığını belirtmiş. Ve bu kişilerin stres ve travma, ev hayatı, ilişkiler ve kendileri hakkında ne hissettikleri incelenmiş. Daha sonra hiç zorbalık yapmayan, en az bir kez zorbalık yapmış olan ve her gün zorbalık yapanlar karşılaştırıldığında  başkalarına zorbalık etmenin nedenlerinin tanımlanmasında önemli verilere ulaşılmıştır. Bilimsel olarak ta görülmüş ki, popüler inanışın aksine kişinin zorbalık görme nedeni asla kişisel farklılığı-özel niteliği değildir. Öyleyse İnsan neden Zorbalık yapar ? 

Stres ve Travma:

** Zorbalık yapanların son 5 yılda stresli veya travmatik bir durum yaşamış olma olasılığı yüksek.

Örnek olarak ; Ebeveynlerin ayrılması  , bir akrabanın ölümü ya da bir kardeşinin doğması.                                                                                                                                               Herkesin strese farklı şekillerde yanıt verdiğini düşünürsek bunu da anlamaya başlarız. Bu durumlarda bazılarımız stresten sıyrılmak için pozitif yaklaşımlar sergiler (meditasyon, egzersiz ve konuşma terapisi vb gibi).  Diğerleri sorunları geçici olarak maskeleyen ancak genellikle uzun vadede daha da kötüleştiren olumsuz davranışlar sergiler (zorbalık, şiddet ve alkol  kullanımı vbg ).

Bazı insanların stres ve travmaya karşı nasıl tepki vereceğini bilmediği,  bununla başa çıkma yöntemi olarak başkalarına zorbalık yapmaya yöneldiği ortaya çıkmaktadır.

Agresif Davranışlar:

Başka birine zorbalık yaptığını kabul edenlerin% 66'sı erkek. Kültürümüzde erkeklerin nasıl yetiştirildiğini düşünmek için bir dakikanızı ayırın ve bunu kızların yetiştirilme biçimleriyle karşılaştırın.

Bir erkek çocuğun herhangi bir duygusallık belirtisi göstermeye başladığı anda, ona adam olması ve kız olmayı bırakması söylenir. Kızlar için, kendilerini etkileyen konular hakkında konuşmaları teşvik edilir.

Erkek çocuklar için bu cesaret kırıcıdır ve bu yüzden onları zorlayan sorunlarla başa çıkmanın bir yolu olarak zorbalık gibi agresif davranışlarla yanıt vermeye başlarlar.

Bu yüzden erkek çocukların kızlara kıyasla birilerine fiziksel olarak saldırma veya suç işlemeleri daha olasıdır. Onlar böyle doğmazlar ancak bu  işlevsiz cinsiyet normları ve rolleri benimseyen toplum tarafından aktif olarak öğretilen, öğrenilmiş bir davranıştır.

Düşük Öz güven

Zorbalık yapan bazı gençler kendileri hakkında gerçekte nasıl hissettiklerini maskelemek için, dikkatini başka birine odaklarlar. Kendilerine yöneltilen olumsuz dikkatlerden kaçınmak için bunu sektirmeye çalışırlar. Ama evde aynaya bakıp görünüşlerinden nefret edebilirler. Bir başka durum ise, günümüzde güzellik ve fitness standartlarına uymak için çok fazla baskı var. Gençler kendini olduğu gibi kabul etmek ve kucaklamak yerine kendini başkalarıyla karşılaştırıyor.

Zorbalık Görmek

Zorbalığa maruz kalanların, başkalarına zorbalık yapma olasılığının olduğunu da dikkate almak gerek.  Belki geçmişte çocukken ya da şimdi zorbalık görüyor olabilirler. Genellikle bir savunma mekanizması olarak kullanılır ve başkasına zorbalık ederek kendilerinin zorbalık görmeye karşı bağışıklık kazanacağına, etkilenmeyeceğine inanma eğilimindedir. Aslında bu durum, olumsuz davranışların kısır bir döngüsü haline gelir.

Zor Ev Hayatı:

Başkalarına her gün zorbalık yapanların, ebeveynlerinin onlarla geçirmek için yeterli zamanları olmadığını hissettiği ortamlar söz konusudur. Çoğu zaman onları koşulsuz sevmesi gereken ebeveynlerin reddetme, evden ayrılma durumu vardır. Ayrıca, kavga ve  şiddeti barındıran hanelerden gelme olasılığı daha yüksektir.

Eğitim İmkanına Düşük Erişim:

Eğitime erişim olmadan, başkalarına yönelik nefret temelli konuşma norm olabilir. Nefret söyleminin ne olduğunu ve neden insanlar hakkında aşağılayıcı bir şekilde konuşmanın uygun olmadığını anlamayabilirler.

İlişkiler:

Zorbalık yapanlarda, arkadaşlık ve aile ilişkilerinde güveni ve kendilerini güvende hissetmeme durumları da belirtilmiştir. Ayrıca farklı bir açıdan, arkadaşlıkları sürdürmek için, akranları tarafından belirli bir şekilde davranmaları için baskı altında kalabilirler.

Evet bu yazımızda, başkalarına zorbalık etmenin en yaygın nedenlerinden bazılarından söz ettik.

Zorbalığa maruz kalıyorsanız, ‘’Zorbalığın üstesinden gelme’’hakkındaki çalışmaya ilişkin yazımızı okumanızı öneririm. 

Eğer Zorbalığı yapan siz iseniz ‘’Zorbalık yapmaya son vermenin Yolları’’ hakkındaki çalışmaya ilişkin  yazımızı okumanızı öneririm.